Nhiều bạn nhỏ ít nói thường bị người lớn đùa “Bạn này như tự kỷ ấy nhỉ?”, tuy nhiên, bố mẹ đừng chủ quan khi nghe những câu nói tưởng chừng hài hước đó nhé. Tự kỷ gặp nhiều ở trẻ em, nếu không được hỗ trợ chữa trị kịp thời sẽ kéo dài đến giai đoạn trưởng thành, khiến bạn nhỏ luôn cô lập mình, không thể giao tiếp với xã hội. Ở bài viết này, chúng tôi mong muốn bố mẹ sẽ có thêm thông tin về bệnh tự kỷ, biết cách nhận biết và giúp đỡ con cái nếu trẻ có dấu hiệu của tự kỷ.
Bệnh tự kỷ ở trẻ là gì?
Tự kỷ là hội chứng rối loạn phát triển tâm lý, có các mức độ khác nhau từ nhẹ đến nặng. Theo lý thuyết, tự kỷ xuất hiện vì có sự rối loạn trong việc phát triển nhận thức của trẻ. Do vậy, những trẻ mắc hội chứng tự kỷ đều có điểm chung là không nhận thức tốt. Một số bạn nhỏ sẽ gặp khó khăn về giao tiếp, trong khi bạn khác có thể gặp vấn đề trong học tập.
Biểu hiện chung của tự kỷ là những khiếm khuyết ở 3 lĩnh vực: Tương tác xã hội, giao tiếp và hành vi, sở thích thu hẹp và rập khuôn. Bên cạnh đó trẻ thường có rối loạn cảm giác và tăng hoạt động.
Nguyên nhân trẻ bị tự kỷ
Nguyên nhân của tự kỷ vẫn chưa được xác định, nhưng được cho là do đa yếu tố với vai trò chính là di truyền. Những hành vi bất thường như động tác định hình, thói quen rập khuôn, ý thích thu hẹp, được giải thích là do có mối liên hệ bất thường giữa não giữa, tiểu não với vỏ não đã làm trẻ trở nên quá nhạy cảm hoặc kém nhạy cảm đối với những kích thích bên ngoài. Những gen không ổn định như trên kết hợp với sự tác động một phần của yếu tố bất lợi do môi trường đã gây tự kỷ.
Tự kỷ điển hình và hội chứng Asperger gặp ở nam nhiều hơn ở nữ, nên được cho là có liên quan đến nhiễm sắc thể X. Trẻ tự kỷ cũng thường có những rối loạn thần kinh khác. Nguyên nhân của tự kỷ không liên quan đến sự xa cách tình cảm giữa trẻ với cha mẹ. Nhiều nghiên cứu xác định không có bằng chứng về mối liên quan giữa tự kỷ với tiêm vaccine.
Rất nhiều người nhầm lẫn giữa tự kỷ và trầm cảm ở trẻ nhỏ. Từ nguyên nhân đã nói ở trên, bố mẹ thấy rằng tự kỷ là bẩm sinh và rất khó để chắc chắn rằng con bạn có bị tự kỷ hay không ngay từ đầu. Vậy nên, sự quan tâm và không chủ quan là cách để phụ huynh đảm bảo các bạn nhỏ phát triển bình thường, cải thiện tình trạng đang có và phòng tránh những ảnh hưởng bất lợi hơn.
Dấu hiệu nhận biết bệnh tự kỷ ở trẻ
Có không ít dấu hiệu để bố mẹ nhận biết bệnh tự kỷ ở trẻ. Bạn hãy quan sát con và đối chiếu, nếu có nghi ngờ, hãy tìm tới sự hỗ trợ của bác sĩ để có kết quả kiểm tra chính xác và phương án điều trị hợp lý nếu có vấn đề.
Thiếu hụt những kỹ năng tương tác xã hội:
- Trẻ ít giao tiếp bằng mắt.
- Ít khi phản hồi khi được gọi tên.
- Không có những cử chỉ điệu bộ giao tiếp: Không biết chỉ tay, không biết chìa tay xin mà hay kéo tay người khác, không gật đầu, lắc đầu.
- Trẻ kém chú ý liên kết: Không nhìn theo tay chỉ, không làm theo hướng dẫn. Trẻ không chơi tương tác với trẻ cùng tuổi, không mỉm cười đáp lại. Trẻ không để ý đến thái độ và không đáp ứng trao đổi tình cảm với người khác.
Bất thường về ngôn ngữ, giao tiếp và hình vi:
- Chậm nói, trẻ không nói hoặc nói ít, phát âm vô nghĩa.
- Nói nhại lời, nói theo quảng cáo, hát hoặc đọc thuộc lòng, đếm số, đọc chữ cái, hát nối từ cuối câu.
- Chỉ nói khi có nhu cầu thiết yếu như đòi ăn, đòi đi chơi.
- Ngôn ngữ thụ động: Chỉ biết trả lời mà không biết hỏi, không biết kể chuyện, không biết khởi đầu và duy trì hội thoại, không biết bình phẩm.
- Giọng nói khác thường: Như cao giọng, thiếu diễn cảm, nói nhanh, nói ríu lời, nói không rõ ràng.
- Trẻ không biết chơi trò chơi giả vờ mang tính xã hội hoặc trò chơi có luật như những trẻ cùng tuổi.
- Có những hành vi định hình như đi kiễng gót, quay tròn người, ngắm nhìn tay, nhìn nghiêng, lắc lư người, nhảy lên nhảy xuống.
Thói quen, ý thích bị thu hẹp:
- Quay bánh xe, quay đồ chơi, gõ đập đồ chơi, nhìn các thứ chuyển động,…
- Đi và về theo đúng một đường, ngồi đúng một chỗ, nằm đúng một vị trí.
- Đóng mở cửa nhiều lần, luôn bóc nhãn mác, bật nút điện, bấm vi tính, bấm điện thoại,…
- Tháo rời đồ vật một cách tỉ mỉ, xếp các thứ thành hàng…
- Xem ti vi quảng cáo liên tục trong nhiều giờ, giở sách xem rất lâu…
- Luôn cầm nắm một thứ trong tay như bút, que, tăm, giấy, chai lọ, đồ chơi có màu ưa thích hoặc có độ cứng mềm khác nhau.
Biểu hiện thiếu an toàn, tăng động hoặc rối loạn cảm giác:
- Trẻ luôn ở trong môi trường ít biến đổi. Nếu có sự thay đổi hoặc không vừa ý, bạn nhỏ tự kỷ sẽ chống đối bằng cách ăn vạ, ném phá, cáu gắt, đập đầu, cắn hoặc đánh người.
- Ngược lại, một số trẻ lại sợ hãi lo lắng quá mức. Nhiều trẻ ăn uống khó khăn như ăn không nhai, chỉ ăn một số thức ăn nhất định.
- Một số trẻ có khả năng đặc biệt như trí nhớ thị giác không gian và trí nhớ máy móc rất tốt, bắt chước thao tác với đồ vật rất nhanh, nên dễ nhầm tưởng là trẻ quá thông minh.
Điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ
Những nguyên tắc chung bố mẹ cần nắm được khi trẻ đang điều trị bệnh tự kỷ là:
- Nâng cao kỹ năng xã hội cho trẻ.
- Tạo môi trường sống thích hợp.
- Sử dụng những phương pháp can thiệp dựa trên học thuyết nhận thức và hành vi, sử dụng phương tiện nhìn (thị giác) để dạy trẻ, huấn luyện đa nguyên tắc cho tất cả những nhân viên chuyên nghiệp làm việc với trẻ tự kỷ.
- Chương trình giáo dục nên bắt đầu càng sớm càng tốt nhất là khi trẻ ở lứa tuổi từ 2 đến 4 tuổi.
- Hiện không có thuốc đặc hiệu điều trị tự kỷ mà chỉ dùng thuốc điều trị một số triệu chứng kèm theo. Một số thuốc an thần kinh có tác động làm giảm hành vi tăng động, cơn hờn giận, hung tính, tự gây thương tích, hành vi định hình, rối loạn ám ảnh nghi thức.
Tuy nhiên, bố mẹ cần hiểu rằng, bất kể đứa trẻ nào dù có gặp các vấn đề bất thường hay không thì vẫn cần được quan tâm, chăm sóc đúng và đủ cả thể chất cũng như tinh thần. Nâng cao kỹ năng xã hội, xây dựng môi trường sống thích hợp hay tạo điều kiện cho các bạn nhỏ được phát triển tự thân là những điều cần thiết. Tại trung tâm bóng đá – giáo dục thể chất song ngữ Việt Hùng, các bậc phụ huynh luôn coi trọng việc hướng dẫn con cái lối sống lành mạnh, cân bằng giữa rèn luyện thể chất với bồi dưỡng tinh thần.
Với mục tiêu chung ấy, các thầy giáo tại Việt Hùng luôn phát huy vai trò quan sát, kiên nhẫn đồng hành và truyền đam mê cho các bạn nhỏ ngay trong từng hoạt động (trò chuyện, giao lưu, động viên, chăm sóc…), từng buổi học (chỉ dẫn chuyên môn, thi đấu đối kháng, chơi trò chơi dân gian,…). Chỉ khi có đam mê thực sự, các bạn nhỏ mới khao khát tìm cách bứt mình ra khỏi những “lằn ranh” của tự kỷ. Cũng chỉ có sự nhẫn nại và đồng hành của những người xung quanh mới hỗ trợ thúc đẩy được hành trình bứt mình ấy.
Chúng tôi tin rằng, nỗ lực của mình và các bậc phụ huynh là tiền đề tạo ra thế hệ trẻ chuyển mình phát triển mạnh mẽ, toàn diện kể cả khi công nghệ thông tin hay trí tuệ nhân tạo đang bùng nổ ngoài kia!
Các điểm tập của Trung tâm:
- Sân bóng Quán Nam, Kênh Dương, Lê Chân, Hải Phòng.
- Sân bóng Bao Bì, Sở Dầu, Hồng Bàng, Hải Phòng.
Hotline: 0964.799.066
